Historia Zagórza
- Marek Tomalski
- Odsłony: 10111
Osada Zagórze została wymieniona w dokumentach historycznych po raz pierwszy w 1228 roku, gdy opolski książę Kazimierz nadał palatynowi (wojewodzie) opolskiemu Klemensowi (Klimuntowi) Czeladź i Zagórze.
Przed Klemensem dziedzicem był Vikel, ale brak jest dokładniejszych informacji na ten temat.
Dokumenty potwierdzają, że w XIV wieku Zagórze należało do Rudzkich (Stanisław, Mikołaj), następnie do Zagórskich (Jan) i Jarockich (pod koniec XVI wieku).
Na początku XVII wieku Zagórze należało do Jarockich (Krzysztof, Kasper, Katarzyna) i Dębnickich (Dembnickich; Stanisław).
Kolejnymi właścicielami byli Mieroszewscy; w połowie XVIII wieku Zagórze jako posag Ludwiki Mieroszewskiej przeszło do Wincentego Siemieńskiego.
Około 1864 roku wieś kupił Gustaw von Kramsta, zaś jego spadkobiercy sprzedali Zagórze Towarzystwu Kopalń Węgla i Zakładów Hutniczych Sosnowieckich (kapitał francuski). W tym czasie powstały pierwsze kopalnie: "Wańczyków" i "Wincenty" oraz "Ignacy", która już jako kopalnia Towarzystwa Sosnowieckiego otrzymała nazwę "Mortimer".
W II połowie XIX wieku uruchomiona została huta cynku "Paulina", zlikwidowana po I wojnie światowej.
Do czasów rozbiorów Zagórze należało do parafia mysłowickiej. W 1826 roku biskup krakowski J.P. Woronicz odłączył Niwkę od mysłowickiej parafii i ustanowił nową parafię.
Parafia w Niwce objęła zagłębiowskie wsie: Zagórze, Sielec, Klimontów, Dańdówkę, Porąbkę i Modrzejów.
W 1848 roku Jadwiga Mieroszewska zbudowała w Zagórzu kościół wg projektu arch. Gołębiowskiego.
W 1852 roku parafia z Niwki została przeniesiona do Zagórza; w 1898 roku przystąpiono do budowy nowego kościoła św. Joachima, którą zakończono w 10 lat; stary kościół stanowi teraz kruchtę nowego kościoła.
W 1902 roku część Zagórza, pozostałość dworu Mieroszewskich i Siemieńskich, została przyłączona do Sosnowca.
W 1911 roku Zagórze było liczącą 24 tysiące mieszkańców gminą, do której należały: Niwka z Bobrkiem i Borem, Dańdówka, Modrzejów, Klimontów, Środula, Konstantynów i Józefów.
Od 1915 do 1939 roku w skład gminy Zagórze wchodził Klimontów i Józefów, a łączna liczba mieszkańców wynosiła 17,5 tysiąca. Liczba mieszkańców znacznie zmniejszyła się podczas wielkiego kryzysu lat trzydziestych (w 1933 roku kopalnia "Mortimer" została zatopiona), II wojny światowej i po wojnie, gdy mieszkańcy ruszyli na Ziemie Zachodnie.
W 1948 roku Zagórze liczyło ponad 5,5 tys. mieszkańców, a cała gmina 12 tysięcy.
W 1954 roku została powołana Osiedlowa Rada Narodowa.
Po wybudowaniu w latach 1951-1958 kopalni "Porąbka" połączono ją z uruchomioną ponownie po wojnie, kopalnią "Mortimer" w kopalnię "Mortimer-Porąbka" (do 1974 roku), później "Czerwone Zagłębie" i od 1989 roku "Porąbka-Klimontów". 31 grudnia 1995 roku kopalnia zakończyła działalność.
1 stycznia 1967 roku utworzono miasto Zagórze; w roku następnym Uchwałą Miejskiej Rady Narodowej ustanowiony został herb miasta. W jednej części przedstawia on biały miecz na zielonym tle, przez co nawiązuje do rycerskich tradycji Zagórza; w drugiej części jest czarne koło zębate na żółtym polu; u dołu złoże węgla kamiennego.
W latach 1971-1974 powstała wizytówka Zagórza Fabryka Silników Elektrycznych Małej Mocy "Silma"; produkowano tutaj 18 typów silników stosowanych w sprzęcie gospodarstwa domowego według licencji japońskiej firmy "Hitachi". Niestety, lata świetności "Silma" ma już za sobą.
Gdy na początku lat siedemdziesiątych w Dąbrowie Górniczej powstawała huta "Katowice", w Zagórzu, na polach, łąkach i w miejsce wyburzonych domów, powstały osiedla mieszkaniowe dla kilkudziesięciu tysięcy ludzi przyjeżdżających tutaj z całej Polski. Zbudowano również nowoczesny układ komunikacyjny, z powodzeniem funkcjonujący do dziś.
Od 1 lipca 1975 roku Zagórze jest dzielnicą Sosnowca.
W 1982 roku dzielnica uzyskała połączenie tramwajowe z centrum miasta.
W latach osiemdziesiątych pięściarze Górnika Sosnowiec (Zagórze) zdobyli tytuł wicemistrza Polski, a piłkarze ręczni z powodzeniem występowali w ekstraklasie. Dzisiaj, niestety to już historia, o której przypomina nam piękna hala sportowa.
Powstały cztery nowe parafie: w 1982 roku św. Floriana przy ul. Bora-Komorowskiego, w 1983 roku Matki Boskiej Fatimskiej przy Al. Wolności, w 1989 roku Jezusa Chrystusa Najwyższego i Wiecznego Kapłana, także w 1989 roku Zesłania Ducha Świętego.
Z Zagórzem związane są osiedla: Mec (na pograniczu Zuzanny i Zagórza, w okolicy szpitala) i Józefów (między Starą Dąbrową a ulicą Kantora - Mirskiego).